KoronaSzwedzka.pl

Korona szwedzka, SEK. Wszystko o walucie Szwecji

Korona szwedzka, z tą walutą mają do czynienia m.in. Polacy pracujący w Szwecji oraz turyści wyjeżdzający do wspomnianego kraju. Wielu naszych rodaków może myśleć, że w europejskiej i globalnej skali, korona szwedzka (SEK) jest mniej ważna np. od złotego. Statystyki mówią jednak zupełnie co innego. Po Brexicie korona szwedzka będzie drugą najważniejszą walutą Unii Europejskiej. W związku z powyższym, zachęcamy do przeczytania ciekawego opisu szwedzkiej waluty.

Wymień SEK w kantorze internetowym

Wyślij SEK transferem walutowym

Korona szwedzka – symbol oraz podział waluty

Symbol korony szwedzkiej w międzynarodowym kodzie ISO 4217 to „SEK”. Czasem (zwłaszcza na terenie Szwecji), można spotkać się z użyciem symbolu „kr” (od „krona”).

W przypadku rozliczeń bezgotówkowych, można również napotkać słowo „öre”. Oznacza ono setną część korony. Öre dawniej występowały w postaci monet. Od 30 września 2010 r. takie małe jednostki pieniężne nie są już używane do rozliczeń gotówkowych. Dzięki temu rozwiązaniu można było zrezygnować z wybijania kolejnych monet, których koszt produkcji był coraz wyższy od realnej wartości nabywczej.

W przypadku rozliczeń gotówkowych, cena jest zaokrąglana do najbliższej pełnej korony. Takie rozwiązanie zachęca Szwedów do rezygnacji z gotówki i coraz częstszych płatności przy pomocy przelewów internetowych oraz kart płatniczych. W ramach tych bezgotówkowych rozliczeń, nadal można używać öre. Rozwiązanie wprowadzone na terenie Szwecji jest ciekawe i różni się od wariantu wybranego np. przez Czechy. Nasi południowi sąsiedzi zupełnie zrezygnowali z drobnych halerzy.

Pewną ciekawostką jest fakt, że nazwa szwedzkich öre (podobnie jak polskich złotych) wiąże się ze złotym kruszcem. Nazwa setnej części korony, prawdopodobnie pochodzi od rzymskiej złotej monety (aureusa). W przypadku korony szwedzkiej, znacznie łatwiej można odgadnąć źródłosłów. W języku szwedzkim „krona” oznacza koronę, czyli symbol władzy królewskiej. Szwedzi często nazywają swoją walutę przy pomocy kilku potocznych określeń (spänn, bagis, pix, riksdaler). Ostatnie z tych słów to nazwa jednostki monetarnej, którą w Szwecji używano jeszcze przed koroną. Do tematów związanych z historią, wrócimy jednak w kolejnej części naszego opisu.

Wymień SEK w kantorze internetowym

Wyślij SEK transferem walutowym

Monety SEK

Po wspomnianym już wycofaniu z obiegu gotówkowego setnej części korony (öre), Szwedzi noszą w swoich portfelach następujące monety:

Warto zwrócić uwagę, że od 2016 roku używane są nowe wzory monet o nominale 1 korony, 2 koron oraz 5 koron. Zmianom nie uległ tylko wygląd „dziesięciokoronówki”. Po 30 czerwca 2017 r. stare monety o nominale 1 korony, 2 koron i 5 koron nie będą już używane. Wielu młodych Szwedów nie odczuje takiej zmiany, gdyż wśród takich osób płatności gotówkowe są już rzadkością.

Nowe wzory szwedzkich monet zostały przedstawione na poniższym zdjęciu. Warto zwrócić uwagę na profil szwedzkiego monarchy (Karola XVI Gustawa), który widnieje na pieniądzach o nominale 1 SEK, 2 SEK oraz 10 SEK.

Banknoty szwedzkie

W ostatnim czasie szwedzki bank centralny (Riksbank) zajmuje się nie tylko wymianą monet. Podobna operacja dotyczy również banknotów (patrz kolejne zdjęcie). Obecnie w obiegu znajdują się jeszcze tylko dwa banknoty ze starej serii (100 SEK oraz 500 SEK). Tych papierowych pieniędzy będzie można używać do 30 czerwca 2017 r. W ramach nowej serii prezentującej postacie zasłużone dla szwedzkiej kultury, wydrukowano następujące banknoty:

Nowe szwedzkie banknoty oprócz ładnego designu (patrz poniższe zdjęcie), wyróżniają się też bardzo dobrymi zabezpieczeniami.

Wymień SEK w kantorze internetowym

Wyślij SEK transferem walutowym

Historia waluty szwedzkiej

Wbrew pozorom i swojej nazwie kojarzącej się z odległymi czasami, korona szwedzka wcale nie posiada bardzo długiej historii. Wspomnianą walutę wprowadzono do obiegu w 1873 r. Korona zastąpiła jednostkę monetarną określaną jako Riksdaler (talar szwedzki). Talar był walutą szwedzkiej monarchii od 1534 r. W 1777 r. talary stały się podstawowymi jednostkami monetarnymi Szwecji.

Unia z Danią

Długa historia talara skończyła się, gdy Dania i Szwecja wspólnie stworzyły unię monetarną (1873 r.). Do tak zwanej Skandynawskiej Unii Monetarnej w 1875 r. przystąpiła Norwegia. Wszystkie wymienione kraje przyjęły nową walutę, która zastąpiła trzy lokalne talary. Tą nową walutą była oczywiście korona, którą dzielono na 100 „öre”. Warto zwrócić uwagę, że skandynawska korona była powiązana z wartością złotego kruszcu (złoty standard). Wszystkie kraje należące do Skandynawskiej Unii Monetarnej samodzielnie emitowały korony i zobowiązywały się do zachowania wymienialności tych pieniędzy z trzech państw w parytecie (tzn. stosunku 1 : 1). Mimo braku wspólnego banku emisyjnego, Skandynawska Unia Monetarna okazała się udanym i względnie trwałym projektem gospodarczym. Opisywanej unii udało się przetrwać kryzysy finansowe z lat 1878 – 1879 oraz 1907 – 1908.

Wspólna waluta dla trzech państw skandynawskich zniknęła w 1914 roku. Perturbacje ekonomiczne związane z wybuchem pierwszej wojny światowej, zmusiły Norwegię, Szwecję oraz Danię do porzucenia standardu złota i prowadzenia zupełnie samodzielnej polityki monetarnej oraz kursowej. Wszystkie wymienione kraje zachowały jednak słowo „korona” jako oznaczenie waluty. Warto dodać, że to właśnie Szwecja jako pierwsza uniezależniła wartość korony od złota. Takie rozwiązanie sprowokowało rozpad unii monetarnej z sąsiadami.

Standard złota

Standard złota w odniesieniu do korony szwedzkiej, został przywrócony osiem lat po zakończeniu pierwszej wojny światowej. Połączenie korony ze złotem przetrwało tylko siedem kolejnych lat. Gdy Bank Anglii zrezygnował ze złotego standardu (1931 r.), podobną decyzję podjął m.in. Riksbank. W 1933 r. kurs korony szwedzkiej został powiązany z funtem szterlingiem. Sześć lat później, Riksbank zmienił jednak decyzję i powiązał kurs SEK z rosnącym w siłę dolarem amerykańskim. To połączenie przetrwało do 1951 roku, gdy Szwecja stała się uczestnikiem Systemu z Bretton Woods.

Dewaluacje

Po rozpadzie wspomnianego systemu, nastały czasy niestabilności dla korony i całej szwedzkiej gospodarki. W latach 1976 – 1977 przeprowadzono trzy dewaluacje SEK. Kolejne takie dewaluacje miały miejsce w 1981 r. oraz 1982 r. Od połowy lat 80 – tych, szwedzki bank centralny zaczął ograniczać swoje ingerencje w kurs korony. Ostateczna zmiana miała miejsce w listopadzie 1992 r. Wtedy na wskutek kryzysu bankowego (spowodowanego m.in. wcześniejszą bańką kredytową), Riksbank musiał porzucić kontrolę nad kursem walutowym. Równocześnie stopy procentowe przejściowo podniesiono do poziomu 500%, aby zdusić inflację. Po tych traumatycznych przejściach, szwedzka gospodarka odbudowywała się do końca lat 90 – tych.

Z punktu widzenia losów korony szwedzkiej, bardzo ważny był też rok 2003. Wówczas Szwedzi w ogólnokrajowym referendum (większością 56% głosów) odrzucili możliwość wejścia do Strefy Euro. Mimo formalnego zobowiązania do przyjęcia euro, które Szwecja podjęła po przystąpieniu do UE (1995 r.), zamiana koron na wspólną europejską walutę wciąż wydaje się odległą perspektywą. Szwedzcy politycy powołując się na wyniki referendum z 2003 roku, cały czas odkładają przystąpienie swojego kraju do mechanizmu kursowego ERM II.

Stosunek Szwedów oraz lokalnego rządu do euro nie zmienił się po eskalacji globalnego kryzysu finansowego. Koniec 2008 r. przyniósł silny spadek notowań SEK względem dolara amerykańskiego oraz euro. Później sytuacja ustabilizowała się na dłuższy czas. Od marca 2014 r. do marca 2015 r. korona znów zaczęła słabnąć wobec USD. Później nastąpił okres względnej stabilizacji kursu USD/SEK na poziomie 8,0 – 9,0 (patrz poniższy wykres).

 

Emitent, wartość emisji i zasięg obowiązywania waluty SEK

Kontrolowaniem emisji szwedzkiego pieniądza, zajmuje się wspomniany już Riksbank/Sveriges Riksbank/Bank Szwecji, czyli szwedzki bank centralny. Jest to instytucja z bardzo bogatą historią. Warto wiedzieć, że Riksbank to najstarszy bank centralny świata i trzeci najstarszy bank funkcjonujący to tej pory. Działalność Riksbanku na rzecz szwedzkiej monarchii rozpoczęła się w 1668 roku. Co ciekawe, siedem lat wcześniej Szwecja jako pierwszy kraj na świecie wyemitowała papierowe pieniądze.

Riksbank zaczął działać jako współczesny bank centralny w 1897 roku, gdy przepisy zagwarantowały mu wyłączność na emisję pieniądza. Dzięki takiej zmianie, szwedzki bank centralny zyskał możliwość prowadzenia skutecznej polityki monetarnej. Ta kompetencja do dzisiaj stanowi najważniejszy aspekt działalności Riksbanku. Wspomniany bank zajmuje się również kontrolą nad systemem płatniczym oraz działalnością analityczną. Podobnie jak w Polsce, nadzór finansowy jest prowadzony przez instytucję niezależną od banku centralnego (Finansinspektionen).

Warto wiedzieć, że Riksbank posiada jeden bardzo ciekawy aspekt działalności. Wspomniany bank ze swoich środków funduje Nagrodę Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych (zwaną potocznie „ekonomicznym Noblem” albo „Noblem z dziedziny ekonomii”).

W ramach swoich zwykłych obowiązków, Bank Szwecji czuwa nad emisją pieniądza bezgotówkowego oraz monet i banknotów. Dane szwedzkiego banku centralnego wskazują, że podaż pieniądza M3 dla korony szwedzkiej w marcu 2017 r. wynosiła około 3,14 bln SEK (ok. 1,41 bln zł). Na tę sumę składała się m.in. wartość gotówki w obiegu, depozytów bankowych oraz krótkoterminowych obligacji. Porównywalna wartość agregatu M3 dla polskiego złotego w marcu 2017 r. wynosiła 1,25 bln zł. Taki wynik nie dziwi jeśli dodamy, że prawie dziesięciomilionowa Szwecja posiada nominalny produkt krajowy brutto zbliżony do polskiego. Wartość szwedzkiego PKB w 2015 r. wynosiła 496 mld USD (według Banku Światowego). Analogiczny wynik dla Polski to 477 mld USD (2015 r.).

Jeżeli natomiast chodzi o zakres obowiązywania szwedzkiej waluty, to nie wykracza on poza terytorium Szwecji. Warto wspomnieć, że na terenie Szwecji coraz częściej używane i akceptowane jest także euro. Taka sytuacja dotyczy przede wszystkim największych miast kraju i obszarów graniczących z Finlandią.

Polityka monetarna Banku Szwecji

Temat polityki monetarnej w kontekście Szwecji jest ciekawy z dwóch powodów. Po pierwsze, Riksbank późno porzucił obronę kursu walutowego (listopad 1992 r.) i skupił się na kontrolowaniu inflacji przy pomocy stóp procentowych. Po drugie, szwedzki bank centralny jako pierwszy na świecie celowo zaczął prowadzić politykę ujemnych stóp procentowych.

Trzeba przyznać, że Riksbank obecnie jest mocno zorientowany na wypełnienie celu inflacyjnego, który wynosi około 2,00% rocznie. Władze szwedzkiego banku centralnego w swoich planach są niezależne od stanowiska rządu, a zmiana przepisów z 1999 r. dodatkowo zwiększyła autonomię polityki monetarnej.

Jeżeli przeanalizujemy zmiany szwedzkich stóp procentowych w ostatnich 25 latach – 30 latach, to uwagę zwrócą przede wszystkim wyniki z początku lat 90 – tych. Wtedy miał miejsce gwałtowny wzrost kosztu pieniądza. Dzięki temu rozwiązaniu, Riksbank szybko sprowadził inflację do pożądanego poziomu czyli ok. 2,00% rocznie. Od 1994 r. roczna inflacja CPI w Szwecji na ogół już nie przekraczała 2,50% (patrz poniższy wykres).

Najbardziej ciekawy okres w polityce monetarnej Riksbanku rozpoczyna się od lipca 2009 r. Wtedy szwedzki bank centralny wszedł na nową ścieżkę polityki monetarnej, wprowadzając ujemny poziom swojej stopy depozytowej. Taka decyzja oznaczała, że banki komercyjne będą tracić przechowując swoje środki na rachunkach Riksbanku. Ujemny poziom stopy depozytowej (-0,25%), utrzymał się do lipca 2010 r. Takie rozwiązanie miało skłonić banki do zwiększenia akcji kredytowej i podnieść dynamikę rozwoju krajowej gospodarki.

Kolejny okres stosowania ujemnej stopy depozytowej rozpoczął się w lipcu 2014 r. Na wskutek kolejnych obniżek, wspomniana stopa spadła do obecnego poziomu (-1,25%). Warto zwrócić uwagę, że od lutego 2015 r. szwedzki bank centralny stosuje również ujemną stawkę stopy repo (-0,50% w czerwcu 2017 r.). Taka stopa Riksbanku odzwierciedla koszt pożyczenia przez banki komercyjne środków na kolejne 7 dni. Warto dodać, że Riksbank oprócz utrzymywania ujemnych stóp procentowych (repo i depozytowej), koncentruje się również na skupie obligacji rządowych. Jest szwedzki wariant luzowania ilościowego, które prowadzi również Europejski Bank Centralny.

Szwedzki bank centralny dzięki ujemnym stopom procentowym i pompowaniu pieniądza do gospodarki zamierza utrzymywać inflację na założonym poziomie (ok. 2,00%) oraz stymulować wzrost gospodarczy. Zdecydowana polityka ujemnych stóp procentowych, którą rozpoczęto w 2014 roku, skutkuje również osłabieniem korony w stosunku do dolara amerykańskiego oraz euro i lepszymi warunkami dla eksporterów. Taka polityka przyniosła krótkookresowe skutki w postaci przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego. Roczna zmiana PKB w Szwecji to:

2012 r – (-0,3%)

2013 r. – (+1,2%)

2014 r. – (+2,6%)

2015 r. (+4,1%)

2016 r. – (+3,3%)

Trzeba jednak pamiętać, że prognozy gospodarcze na 2017 r. są już gorsze (spodziewany wzrost PKB o 2,6%), a obecne warunki kredytowania dodatkowo napędzają wzrost cen mieszkań. Szwecja jest krajem posiadającym jeden z najwyższych w Europie wskaźników zadłużenia gospodarstw domowych w stosunku do dochodów. Hipoteczny dług Szwedów z 2015 r. stanowił 84% krajowego PKB. Porównywalny wynik dla Polski to zaledwie 21% PKB. Warto również dodać, że od 1986 r. do 2014 r. nominalna cena szwedzkich domów wzrosła o 400%. Według danych Europejskiej Federacji Kredytu Hipotecznego, na jednego dorosłego Szweda w 2015 r. przypadało 48 280 euro zadłużenia mieszkaniowego. Dwa lata temu zbliżone zadłużenie hipoteczne posiadali tylko mieszkańcy Norwegii (60 047 euro na dorosłą osobę), Danii (53 184 euro), Luksemburga (59 127 euro) i Holandii (47 401 euro). Podobny wynik dla Polski wyniósł 2832 euro.

Wymień SEK w kantorze internetowym

Wyślij SEK transferem walutowym

Specyfika i znaczenie waluty szwedzkiej na rynku FOREX

Wspomnieliśmy już, że polska i szwedzka gospodarka posiada mniej więcej taki sam rozmiar (mierzony nominalną wielkością PKB). Mimo tego podobieństwa, korona szwedzka jest bardziej znaczącą walutą w skali międzynarodowej. Ta różnica wynika m.in. z większego stopnia rozwoju szwedzkiego sektora bankowego. Trzeba również wspomnieć, że Szwecja wzbudza spore zainteresowanie inwestorów jako kraj posiadający niską inflację, nowoczesną gospodarkę i relatywnie niski poziom długu publicznego w relacji do PKB (około 42%).

Jeżeli weźmiemy pod uwagę najnowsze dane Banku Rozrachunków Międzynarodowych z 2016 roku, to okaże się, że korona szwedzka wtedy posiadała około dwuprocentowy udział w obrotach rynku FOREX. Dla porównania, dolar amerykański występował w 88% transakcji (jako waluta sprzedawana lub kupowana). Pod względem udziału w łącznych obrotach międzynarodowego rynku FOREX, korona szwedzka w 2016 r. lokowała się na dziewiątej pozycji (patrz poniższa tabela). Podobnym udziałem jak SEK cechowało się np. meksykańskie peso. Waluta szwedzka raczej nie ma szans na rankingowy awans, bo juan zajmujący ósme miejsce, posiada około dwukrotnie większy udział w obrotach rynku FOREX (ok. 4% w 2016 r.) i spore perspektywy na poprawę swojego wyniku. Korona szwedzka już niebawem może opuścić czołową dziesiątkę i stracić swoją pozycję na rzecz takich walut jak dolar singapurski, dolar hongkoński, korona norweska lub koreański won.

Jak na razie, waluta Szwecji lokuje się znacznie wyżej w globalnym rankingu popularności niż polski złoty (22 miejsce w 2016 r.). Nasza waluta dopiero dziesięć lat temu osiągnęła jednoprocentowy udział w obrotach FOREX-u (patrz poniższe zestawienie). Taki wynik dla złotego utrzymał się przez dziesięć kolejnych lat.

Znaczenie SEK i PLN na rynku FOREX (2001 r. – 2016 r.)
Waluta

2001 r. 2004 r. 2007 r. 2010 r. 2013 r. 2016 r.
Wartościowy udział danej waluty w obrotach FOREX-u
Dolar amerykański (USD) 90% 88% 86% 85% 87% 88%
Euro (EUR) 38% 37% 37% 39% 33% 31%
Jen (JPY) 24% 21% 17% 19% 23% 22%
Funt brytyjski (GBP) 13% 16% 15% 13% 12% 13%
Dolar australijski (AUD) 4% 6% 7% 8% 9% 7%
Dolar kanadyjski (CAD) 4% 4% 4% 5% 5% 5%
Frank szwajcarski (CHF) 6% 6% 7% 6% 5% 5%
Juan renminbi (CNY) 0% 0% 0% 1% 2% 4%
Korona szwedzka (SEK) 2% 2% 3% 2% 2% 2%
Peso meksykańskie (MXN) 1% 1% 1% 1% 3% 2%
Złoty (PLN) 0% 0% 1% 1% 1% 1%
Źródło: opracowanie KoronaSzwedzka.pl na podstawie danych Banku Rozrachunków Międzynarodowych (raport Triennial Central Bank Survey z 2016 r.)

Notowania SEK oraz jej zmienność

Ciekawą kwestią jest także zmienność kursowa korony szwedzkiej w stosunku do złotego. Informacje na ten temat podaje między innymi portal RatesFx.com. Poniższa tabela bazująca na danych RatesFx, prezentuje wskaźnik zmienności najważniejszych walut świata (USD, EUR, GBP, JPY, CHF) oraz korony szwedzkiej obliczony względem złotego.

Podobnie jak wiele razy wcześniej, dane serwisu RatesFx.com wskazują, że najmniej waha się kurs EUR/PLN. Jest to związane m.in. z bardzo wysokim udziałem krajów Strefy Euro w wartości polskiego eksportu (57% – 2016 r.) oraz importu (49%). Przez ostatnie lata niewiele bardziej wahał się kurs SEK/PLN (patrz poniższa tabela). Z punktu widzenia Polski, Szwecja nie jest bardzo ważnym partnerem handlowym (3% eksportu i 2% importu w 2016 r.). Wspomniany kraj posiada jednak znaczące powiązania gospodarcze ze Strefą Euro. To wszystko sprawia, że notowania PLN i SEK często wspólnie podążają za zmianami i wiadomościami dotyczącymi euro.

Jeżeli chodzi o zmienność innych walut w stosunku do złotego, to warto odnotować, że we wszystkich badanych okresach (ostatni 1 miesiąc, ostatnie 3 miesiące, ostatni 1 rok i ostatnie 3 lata), najwyższe wyniki odnotowano dla jena. Oznacza to największą chwiejność kursu JPY/PLN. Na szczęście takie zjawisko nie ma dużego wpływu na polski handel zagraniczny i sytuację gospodarstw domowych oraz firm. Bardziej niepokojąca jest zmienność dotycząca funta brytyjskiego (patrz poniższa tabela). Wahania kursu GBP/PLN komplikują sytuację m.in. polskich emigrantów zarobkowych.

Zmienność notowań SEK oraz głównych walut

w stosunku do złotego (kwiecień 2017 r.)

Analizowany wskaźnik →

Waluta

Wskaźnik zmienności kursu w stosunku do złotego*
Ostatni

1 miesiąc

ostatnie           3 miesiące ostatni              1 rok ostatnie

3 lata

Korona szwedzka (SEK) 6,20 5,35 5,91 6,71
Dolar amerykański (USD) 8,83 8,20 9,86 9,38
Euro (EUR) 5,41 4,61 5,57 5,75
Jen japoński (JPY) 11,10 10,97 12,90 10,68
Funt brytyjski (GBP) 9,09 8,25 10,77 9,22
Frank szwajcarski (CHF) 6,58 6,41 6,85 11,60
*- Wskaźnik zmienności to zannualizowane odchylenie standardowe z wahań danej pary walutowej.                                                                                                                                                                                         
Źródło: opracowanie Kurencja.com na podstawie danych www.RatesFx.com z 2 czerwca 2017 r.

Ciekawostki zwiazane z koroną szwedzką

Nasze opisy walut zawsze kończymy prezentacją kilku ciekawostek. Artykuł dotyczący korony szwedzkiej, oczywiście nie będzie wyjątkiem. W kontekście tej waluty oraz emitującego ją Riksbanku warto wiedzieć, że:

Wymień SEK w kantorze internetowym

Wyślij SEK transferem walutowym

 

 

Exit mobile version